به بهانه بررسی شرایط صنف ساعت به سراغ رئیس اتحادیه صنف سازندگان و فروشندگان ساعت تهران رفتیم تا از کم و کیف مشکلات و البته توانمندی‌های این صنف با خبر شویم اما از آنجایی که اتحاد خوبی بین اعضای این اتحادیه وجود داشت، دیگر اعضای اتحادیه نیز به جمع ما پیوستند و میزگردی با حضور خبرنگار روزنامه «گسترش‌تجارت»، عبدالرحیم احمدی رئیس هیات مدیره اتحادیه صنف سازندگان و فروشندگان ساعت تهران و پرویز پزشکی نایب رئیس اول، علی‌رضا خانلو، نایب رئیس دوم، مهرداد احمدی دبیر اتحادیه و غلامحسین ادریس‌آبادی خزانه‌دار برگزار شد که در ادامه شرح آن را می‌خوانید.


 مهم‌ترین موضوع روز، تاثیر نرخ دلار بر بازار است. این نوسان‌ها بسیاری از صنوف را تحت‌تاثیر قرار داده است. آیا این موضوع بر صنف ساعت هم تاثیر گذاشته است؟ به‌عبارت دیگر آیا بازار ساعت از ابتدای سال۹۷، شرایط سال قبل را تجربه کرده یا اینکه بر اثر افزایش نرخ دلار دچار مشکلاتی شده است؟
عبدالرحیم احمدی: مهم‌ترین مشکلی که به‌دنبال نوسان‌ها نرخ دلار برای صنف ساعت پیش آمده این است که از ابتدای سال تا امروز واردکنندگان ساعت نتوانسته‌اند ساعتی وارد بازار کنند. این در حالی است که ایران تولید ساعت مچی ندارد و همه این ساعت‌ها از خارج از کشور وارد ایران می‌شوند. این کالاها باید ثبت‌سفارش شوند. ساعت در گروه چهارم (کالاهای وارداتی) قرار گرفته بود که ما در نامه‌ای به اتاق اصناف و وزارت صنعت، معدن و تجارت نوشتیم از آنجایی که تولیدکننده ساعت مچی در ایران نداریم و در واقع کسی از واردات این کالا شکایتی ندارد، بنابراین ساعت می‌تواند وارد شود. البته باید در نظر داشته باشیم که این خواسته مشمول ساعت دیواری نمی‌شود چراکه بدنه ساعت دیواری در ایران ساخته می‌شود.


 با همه این احوال، آیا امسال ما شاهد افزایش نرخ ساعت در بازار بوده‌ایم؟
 پرویز پزشکی: متاسفانه بله. نرخ ساعت به‌طور تقریبی ۳برابر شده است و این افزایش نرخ در هر ۳گروه ساعت مچی، رومیزی و دیواری دیده می‌شود. فروشندگان مجبور هستند که نرخ‌ها را براساس نرخ روزانه دلار محاسبه کرده و بفروشند. البته هنوز این کار بر مبنای نرخ لحظه‌ای دلار انجام نمی‌شود. بعضی‌ها می‌گویند که این کار گران‌فروشی است؛ در حالی که این پول، همان سرمایه در گردش این واحدهای صنفی است و برای اینکه بتوانند دوباره خرید و مغازه را پر کنند، مجبور هستند که ساعت‌ها را گران کنند. اگر فروشنده‌ای که هزار ساعت دارد، آن را به نرخ قدیمی بفروشند و بعد در زمان خرید بتواند فقط ۶۰۰ساعت خرید کند، خب معلوم است که متضرر شده؛ چراکه تعداد هزار ساعت به ۶۰۰عدد رسیده است. ما با گران‌فروشی مبارزه می‌کنیم اما گران‌شدن با گران‌فروشی معنایی متفاوت دارد.


 پرسش دیگری که اینجا مطرح می‌شود این که آیا از ابتدای سال تا به امروز به علت افزایش نرخ‌ها، آمار فروش هم کاهش داشته است؟ و آیا تغییری در آمار فروش ساعت‌های لوکس یا ارزان اتفاق افتاده است؟
غلامحسین ادریس‌آبادی: بله. توان خرید مردم کاهش یافته است. پیش از این، بیشتر ساعت‌های مچی که وارد کشور می‌شد، سوئیسی بود اما پس از آغاز سال هیچ‌گونه ساعت سوئیسی وارد کشور نشده است. این در حالی است که سفارش‌هایی برای واردات انجام شده است. درحال‌حاضر بیشتر ساعت‌های فیک به فروش می‌رسد چراکه مردم قدرت خرید ندارند و از کالاهای درجه۲ و درجه۳ استفاده می‌کنند که این زیبنده مردم ایران نیست. همکاران ما نیز در حال ضرردهی هستند چراکه ساعت در اولویت‌های خرید نیست و مردم در این شرایط بد اقتصادی باید به فکر مواد غذایی، پوشاک و مسکن باشند؛ بنابراین پس از عید نوروز ۹۷، ۴۰ تا ۶۰ درصد ساعت‌های به فروش رفته در بازار ۴۰۰تا ۸۰۰ تومان نرخ دارند و این نشان‌دهنده افت شدید قدرت خرید مردم است.


 عمده‌ترین مشکلات صنف ساعت درحال‌حاضر چیست؟
عبدالرحیم احمدی: عمده‌ترین مشکل ما این است که نمی‌توان ساعت وارد کرد و همین موضوع موجب شده شغل برخی از فعالان این حوزه به خطر بیفتد. همین دیروز، من مجبور به تعدیل ۳نفر از نیروهایم شدم. راهی جز این نداشتم. مجبورم هفته آینده، چند نفر دیگر را هم تعدیل کنم. اگر همین طور پیش برود، همگی بیکار می‌شوند. دولت به واردکنندگان ساعت، ارز نمی‌دهد. نرخ ساعت بالا می‌رود، هزینه‌های زندگی ما بالامی‌رود و دستمزدها ثابت می‌ماند و در نهایت همه بیکار می‌شویم. مغازه‌های ما درآمد ندارند و این مشکل بزرگی است.
پرویز پزشکی: یکی از بزرگترین مشکلاتی که صنف ما دارد، ساعت‌های فیکی هستند که با نام یک برند معروف وارد بازار شده و به قیمت‌های چند برابری به مشتری فروخته می‌شوند. ساعت‌های فیک در کشوری مانند چین با نام برندهای معروف جهانی ساخته شده و وارد ایران می‌شوند. مردم ما مدلی از یک برند را در بازار می‌بینند و خریداری می‌کنند و بعد که در سایت اصلی آن برند جست‌وجو می‌کنند، می‌بینند که اصلا چنین مدلی ازسوی آن برند ساخته نشده است. در چنین شرایطی برای شکایت به اتحادیه رجوع می‌کنند و ما مشاهده می‌کنیم که به‌عنوان نمونه، ساعت ۳۰۰هزار تومانی، یک‌میلیون و ۲۰۰ فروخته شده است. اتحادیه با مغازه‌دار صحبت می‌کند و قرارداد لغو شده یا پول مشتری به او برگردانده می‌شود.
این ساعت‌های فیک از طریق قانونی وارد کشور می‌شوند. ما بارها از گمرک خواسته‌ایم که نماینده اتحادیه ساعت را برای بررسی ساعت‌های وارداتی دعوت کند تا اگر ساعت فیک بود مانع از ورود آن شده و اگر ساعت اصل بود روند ورود آن را تسهیل کند.
ساعت فیک با ساعت ارزان‌قیمت متفاوت است. گاهی ساعت‌های ارزانی تولید می‌شوند که ممکن است کیفیت خوبی داشته باشند. ما از آنها حمایت می‌کنیم که با اسم خود شرکت، در بازار معرفی شوند. ما به مصرف‌کننده خواهیم گفت که به‌عنوان نمونه، قالب این ساعت از بهترین نوع استیل است و موتور عالی، بند خوب دارد.


در شرایطی که موضوع تحریم‌ها دوباره مطرح شده و بازار ساعت وابسته به واردات است، چه نگرانی‌هایی برای این صنف پیش آمده است؟
پرویز پزشکی: با نرخ‌های جدید دلار دیگر کسی قادر به واردات ساعت نیست و از نظر قانونی هم قدرت ترخیص نداریم. و اگر هم وارد شود، مردم قدرت خرید ندارند. با اتفاق‌چند ماه گذشته، ما برای اعضای این صنف که آمار آنها در کل کشور به بیش از ۵۰۰هزار نفر می‌رسد، نگرانیم. بیشتر مغازه‌ها اجاره‌ای هستند و شاهد هستیم که برخی از همکاران‌مان نمی‌توانند اجاره مغازه‌های خود را بدهند و دچار مشکل مالی شده‌اند. اتحادیه در حال بررسی راهکارهایی است که بدهی برخی از اعضای اتحادیه را صاف کند تا مغازه آنها بسته نشده و دچار مشکلات بعدی نشوند.
صندوقی برای حمایت از کسبه داریم که مبلغ اولیه آن را خیران این صنف پرداخته‌اند و ما وام‌هایی را بدون کارمزد به اعضا پرداخته‌ایم که باید این مبالغ را طی ۱۰ یا ۲۰ماه بازپرداخت کنند. گاه افرادی که وام دریافت کرده‌اند این قسط‌ها را نمی‌پردازند و مشکلاتی برای صندوق پیش آمده است. برخی از آنها توان باز پرداخت قسط‌ها را ندارند. این پول مال خیران است و اگر پول‌شان را مطالبه کنند، هیات‌مدیره مجبور است که این پول را بپردازد. این وام‌ها برای هزینه‌های درمانی، عروسی، مشکلات فردی و خانوادگی و... دریافت می‌شوند اما مسلم است که این صندوق نمی‌تواند همه مشکلات صنفی ما را برطرف کند.
علی‌رضا خانلو: ساعت یک کالای لاکچری به‌شمار می‌آید. ما تولیدی نداریم که بتوانیم به کشوری صادر کنیم و واردکننده هستیم و باید از کشورهای دیگر این کالا را خریداری کنیم؛ بنابراین نرخ این کالا به‌طور کامل وابسته به نرخ ارز است. واردات ساعت بسیار هزینه‌بر شده است و این هزینه‌ها از آنچه در شعارها گفته می‌شود، بسیار بیشتر است. هزینه‌های گمرکی از جمله هزینه‌هاست. خیلی از همکاران ما حاضر هستند کالای خود را با دلار ۷هزار تومان هم بفروشند اما زمانی که بخواهد دوباره خرید کند باید با دلار ۱۰تومانی خرید کند که این امر بسیار هزینه‌بر است. مردم ما ناچار هستند که قبول کنند که باید از این پس با دلار ۱۰هزار تومانی زندگی کنند.


سازندگان ساعت دیواری زیرمجموعه این اتحادیه هستند. این تولیدکنندگان باعنوان واحدهای صنعتی فعال هستند یا صنفی؟
عبدالرحیم احمدی: این تولیدکنندگان با عنوان واحدهای صنفی فعالیت می‌کنند. بیشتر این تولیدی‌ها در تهران و در واقع در اتوبان تهران کرج مشغول به‌کار هستند. آنها بدنه ساعت را می‌سازند و از موتور خارجی استفاده می‌کنند. ساعتی که می‌بینید (اشاره به ساعت دیواری اتاق هیات‌مدیره اتحادیه صنف سازندگان و فروشندگان ساعت تهران) ایرانی و البته موتور آن خارجی است.
ارتباط اتحادیه با اعضا از چه راه‌هایی است؟ نشست‌های اتحادیه هر چند وقت یک بار برگزار می‌شود و آیا راه‌های ارتباط آنلاین و مخابراتی برقرار شده است؟
مهرداد احمدی: نشست‌های اتحادیه با اعضا به‌طور سالانه و در یکی دو ماه نخست سال برگزار می‌شود و گزارشی از عملکرد اتحادیه به اعضا ارائه می‌دهیم. اطلاعیه‌ها و سایر موارد مهم را از طریق کانالی در پیام‌رسان‌ها و نیز از راه سامانه پیامک به اطلاع اعضا می‌رسد.


آیا اتحادیه فروشگاه اینترنتی برای حمایت از فروشگاه‌های سنتی خود، راه‌اندازی کرده است؟
مهرداد احمدی: اتحادیه این کار را انجام نداده است اما برخی فروشگاه‌های ما خودشان این کار را انجام داده‌اند


برخی از اعضای اتحادیه‌های دیگر شکایت‌هایی درباره کوتاهی منتخبان صنفی خود در حوزه بیمه تکمیلی دارند. این اتحادیه برای بیمه تکمیلی اعضای خود، چه کاری کرده است؟
مهرداد احمدی: یکی از کارهایی که برای اعضا انجام می‌دهیم، همین موضوع بیمه تکمیلی است. چند سال است که بیمه ایران را برای این منظور انتخاب می‌کنیم و از آنجایی که هر سال این کار پیش از اتمام موعد قرارداد انجام می‌شود به نظر نمی‌رسد مشکلی وجود داشته باشد.


 از آنجایی که تعمیرکاران ساعت هم زیرمجموعه این اتحادیه هستند، آیا مشکل جسمی خاصی در هنگام انجام کار برای آنها پیش می‌آید که نیازمند حمایت درمانی باشند؟
مهرداد احمدی: خیر. چراکه کار تعمیر ساعت، کاری بسیار ظریف است و به همین علت، شاهد حادثه خاصی در این حوزه نیستیم.
عبدالرحیم احمدی: تعمیرکاران ممکن است گاهی دچار بیماری شوند که در این صورت می‌توانند از بیمه تکمیلی استفاده کنند.
غلامحسین ادریس‌آبادی: البته باید به این نکته اشاره کرد که تعمیرکاران از آنجایی که به‌طور مداوم سرشان پایین است و مشغول کار هستند، گاه دچار مشکلاتی در ناحیه گردن می‌شوند.
اتحادیه صنف سازندگان و فروشندگان ساعت تهران حضور خوبی در نمایشگاه‌های بین‌المللی و نیز در نمایشگاه‌های غیرتخصصی دارد. آیا این اتحادیه نمایشگاه تخصصی ساعت نیز برگزار می‌کند؟
علی‌رضا خانلو: سال۹۵ نخستین نمایشگاه تخصصی ساعت را در تهران و در محل برج میلاد برگزار کردیم که یکی از بهترین نمایشگاه‌های تخصصی اصناف و کم‌نقص، حرفه‌ای و پر بازدید بود. در این نمایشگاه، سعی بر این داشتیم که خودمان نظارت دقیقی داشته باشیم که ساعت‌های تقلبی به جای ساعت اصل معرفی نشود و هویت نمایندگان برندهای جهانی ازسوی آن برند تایید شود. کار سختی بود اما در نهایت توانستیم نمایشگاه خوبی برگزار کنیم و ۹۰درصد برندهای بزرگ جهان در این نمایشگاه حضور یافتند. غرفه‌سازی‌ها دقیقا به سلیقه شرکت مادر انجام شد.
مشکلاتی که به‌دنبال افزایش نرخ دلار، مشکلات وارداتی پیش آمد، انگیزه حضور در نمایشگاه را از واحدهای صنفی ساعت گرفت و به نظر نمی‌رسد فعلا بتوانیم تجربه برگزاری نمایشگاه تخصصی را تکرار کنیم چراکه هزینه‌ها بسیار بالا رفته است.


در موضوع آموزش چه کارهایی انجام داده‌اید؟
غلامحسین ادریس‌آبادی: اتحادیه در بحث آموزش، پس از یک سال تلاش توانست مجوز سازمان فنی‌وحرفه‌ای را گرفته و در همین ساختمان اتحادیه، کارگاه آموزشی با ظرفیت آموزش ۱۳نفر ایجاد کند. دوره آموزشی نخستین گروه به پایان رسیده اما به‌دلیل مشکلات اداری حدود ۶ماه است که امتحان آنها برگزار نشده است. با وجود این، دوره دوم را آغاز کرده‌ایم و ۲۸نفر در این دوره ثبت‌نام کرده‌اند. این آموزش‌ها براساس استانداردهای کشور سوئیس و با استفاده از استادان مجرب انجام می‌شود. این آموزش‌ها در حوزه تعمیر ساعت است و خانم‌ها هم از این آموزش‌ها استفاده می‌کنند. این دوره ۱۰۰ساعته است و شرایط کار را برای آنها فراهم می‌کند.


مشتریان بیشتر چه نوع ساعتی می‌خرند و مشتریان ساعت‌های مچی بیشتر خانم‌ها هستند یا آقایان؟
علی‌رضا خانلو: ساعت رومیزی تقاضای خیلی کمی دارد و اوایل ماه مبارک زمان، درصدی افزایش فروش داریم و البته ساعت‌های دکوری رومیزی هم فروش اندکی دارند. ساعت دیواری هم بیشتر ساخت داخل(با موتور چینی) است و به‌دلیل حجیم و شکننده بودن و البته موانع قانونی، واردات آن مورد استقبال نیست. در این میان ساعت‌های مچی بیشترین فروش را دارند. در واقع در تمام جهان، فروش ساعت مچی حرف نخست را می‌زند. اگر مردم توان مالی داشته باشند، خانم‌ها به‌دلیل تمایل به مد، بیشتر ساعت می‌خرند و آقایان یک ساعت مچی را برای ۵۰سال استفاده می‌کنند.


و حرف آخر؟
پرویز پزشکی: ما امیدواریم که دولتمردان‌مان فکری به حال دلار کنند که ثبات پیدا کند تا همه صنوف از جمله صنف ما بتواند وضعیت کاری خود را پیش‌بینی کنند چراکه اگر جز این باشد، بدهی کسبه افزایش خواهد یافت. در این نوسان‌ها دلار همکاران ما دچار بدهی‌های چند میلیاردی شده‌اند. آنها ۲۰سال کار کرده‌اند تا خانه‌ای بخرند حالا باید این خانه را فروخته با بخشی از بدهی‌های‌شان را بدهند و البته باز هم بدهکار می‌مانند. کسبه ما در این نوسان‌ها بسیار آسیب دیدند و کسی هم برای حل مشکل آنها فکری نمی‌کند. دردمان را به چه کسی باید بگوییم. این شرایط ما را رو به بیکاری خواهد برد و آسیب‌های اجتماعی این بیکاری در نهایت هزینه‌های بسیاری را بر دولت تحمیل خواهد کرد.
مهرداد احمدی: عملکرد ناکارآمد دولت موجب این شرایط شده است. اگر هر کدام از کسبه نتوانند کار کنند، واحدشان را می‌بندند و از درآمدهای مالیاتی دولت کم می‌شود، چند نفر سرپرست خانوار بیکار می‌شوند و خانواده‌های آنها در معرض آسیب قرار می‌گیرند.
علی‌رضا خانلو: در شرکت من حدود ۴۰ نفر کار می‌کنند، یک سال است که مغازه و خانه‌ام را فروخته‌ام تا این افراد بیکار نشوند. بیشتر از این، توان ادامه کار ندارم و درحال‌حاضر مجبور هستم که این شرکت را ببندم و به این ترتیب درآمد و معاش بیش از ۴۰خانواده تحت‌تاثیر قرار خواهد گرفت. راه دیگری ندارم. تا این حد می‌توانستم از خود بگذرم و به فکر کشورم باشم که خانه و مغازه‌ام را بفروشم. بیشتر از این توانی ندارم و به‌زودی مجبور به تعطیلی شرکتم هستم.